 |
Eco Manifest
03/26/2021
'Eco Manifest'
"De aarde biedt genoeg voor ieders behoefte, maar niet voor ieders hebzucht[1] en [2]." Uitspraak van Mahatma Gandhi. Zie ook 'Natuurlijk!'
15 jan 2021 (laatst bijgewerkt op 10 mrt 2023)
Wat mij betreft mogen we er wel een beetje zuinig op zijn, op die natuur die uiteindelijk de basis vormt van ons bestaan. Dit album kan daartoe wellicht wat inspireren en gelijktijdig een aanzet zijn tot een beetje kritisch nadenken over natuur en milieu.
Soms hoor je mensen zeggen: wat heb ik nou voor invloed op het behoud van onze natuur? De pessimisten denken dat hun bijdrage een druppel op de gloeiende plaat is: maakt die ene Vega burger nu het verschil? De optimisten komen met het verhaal dat die ene uitzondering toch niet zoveel kwaad zal doen: wat maakt één steak van de grill nu uit? Ze hebben beiden gelijk denk ik. Maar als we met z'n allen zo gaan denken, dan maakt het wel degelijk uit. Dan verandert er niets of er gebeurt juist wel wat. Aan eenieder is die keus.
Het milieuprobleem in een notendop
Wij laten als bewoners van deze planeet jaarlijks een voetafdruk achter: World map of countries by ecological deficit en De Voetafdruk. Die geeft aan hoeveel wij verbruikt hebben van wat de aarde ons duurzaam te bieden heeft aan voedsel, grondstoffen, energie enz.
Op dit moment bedraagt de gemiddelde voetafdruk een factor van 1,7, bronnen oa. NOS 01 aug 2018 en Elsevier Weekblad van 03 okt 2017. Dat betekent dat de wereldbevolking gemiddeld per jaar 1,7 keer zoveel opmaakt als dat er eigenlijk beschikbaar is, indien we duurzaam zouden leven. Voor ons Nederlanders geldt dat wij op dit moment 3,5 keer de beschikbare hoeveelheid consumeren per jaar.
Het gaat hier niet om doemdenken of de profetie van een 'Malthusiaanse catastrofe', maar om feitelijke vaststellingen in het hier en nu.
De consequentie is simpel: ofwel onze voetafdruk moet omlaag, ofwel de wereldbevolking moet krimpen. Zo niet dan teren we snel nog verder in op de reserves van de aarde en staat ons een ramp te wachten. Zelfs als het lukt is het nog de vraag of de huidige voetafdruk niet al onomkeerbare ecologische schade heeft toegebracht en we dus niet nog meer terug zouden moeten om die milieuschuld in te lopen.
Om die voetafdruk terug te brengen naar 1 is het grofweg gezegd nodig onze totale consumptie, van energie en grondstoffen met 41% (1,7 - 41% = 1) terug te dringen. Dit bij een gelijkblijvende wereldbevolking. Wil een Nederlander voldoen aan de streefnorm van 1 dan zou hij zijn voetafdruk moeten verminderen met 71% (3,5 - 71% = 1).
Gaat de wereldbevolking ook nog eens toenemen met bijvoorbeeld 50%, wat de prognose is, dan wordt die factor van 1,7, bij verder dezelfde omstandigheden, 2,55 (1,7 + 50% = 2,55). In dat geval moeten we dus de consumptie terug dringen met 61% (2,2 - 61% = 1).
Zouden we de huidige consumptie, de huidige voetafdruk willen handhaven, dan zou de wereldbevolking vandaag (uitgaande van 6 miljard) moeten krimpen met 41% (1,7 - 41% = 1) van 6 miljard mensen naar zo'n 3,5 miljard, iets wat nogal onrealistisch is zonder grote catastrofes. Dus blijft er eigenlijk alleen een soort Plan B over en wie daar voor zorgt doet er niet zoveel toe. Zo concludeert in grote lijnen ook het EAT-Lancet-Rapport, zie de update van 17 jan 2019 hieronder.
Zo is de situatie denk ik zo simpel mogelijk geschetst.
Meer ook bij 'Natuurlijk!', 'Energietransitie', 'Staatsbosbeheer -2.0', 'Verdroging Nederland', 'Economie voor Ecodummies', 'Het Muntje Valt', 'Het Gekleurde Plastic Rietje' en 'Politiek 2.0'
Aanvullende info:
'Climate Central' "Wetenschappers en journalisten geven hun visie op klimaatonderwerpen."
'Pulp Fiction' "As the world tries to shift away from fossil fuels, the energy industry is turning to what seems to be an endless supply of renewable energy: wood."
'Boomwachters Groningen' "Stichting Boomwachters Groningen houdt zich bezig met het bevorderen van de gezondheid, het behoud en de bescherming van bomen en groene ruimten in de gemeente en provincie Groningen. Ons doel is een echt groene en leefbare toekomst te creëren voor inwoners en de biodiversiteit in het (stedelijk) landschap te herstellen."
'Duurzaam Nieuws' "Duurzaamnieuws.nl wil de transitie naar een duurzame samenleving helpen versnellen."
'Greenpeace' "Wil jij een groene en eerlijke wereld? Dan zijn wij jouw grootste supporter. Als wij samen werken staan we niet langer machteloos tegenover misstanden, maar hebben we kracht en macht om er iets aan te doen."
'Mobilisation for the Environment' (MOB) "Een milieuorganisatie die zich richt op het stimuleren van biodiversiteit én tegengaan van klimaatverandering" Voorzitter is Johan Vollenbroek.
'Groene11' "De Groene11 is het samenwerkingsverband voor public affairs van verschillende natuur- en milieuorganisaties."
'Kies Klimaat' "KiesKlimaat beoordeelde het stemgedrag van de landelijke politieke partijen."
'Klimaatverandering' "Voor een zinnige maatschappelijke discussie is het volgens ons belangrijk om de wetenschappelijke inzichten goed in beeld te hebben, en daar willen wij aan bijdragen."
'Milieu Centraal "Ontdek wat jij kan doen."
'Milieudefensie': 'Als onafhankelijke milieuorganisatie werkt Milieudefensie aan een duurzaam en eerlijk Nederland.'
'NVDE Nederlandse Vereniging Duurzame Energie' "De Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) is dé organisatie van ondernemers in duurzame energie in Nederland."
'Federatie Tegen Biomassacentrales' "De FAB is de landelijke federatie tegen biomassacentrales, het verbranden van biomassa en ontbossing. Wij zijn zowel voor de bescherming van bestaande bomen en bossen als voor de uitbreiding hiervan binnen en buiten Europa."
'Global Forest Watch' "Forest monitoring designed for action. Global Forest Watch offers the latest data, technology and tools that empower people everywhere to better protect forests."
'ONE World' "Journalistiek voor een eerlijke en duurzame wereld."
'Down To Earth' "Platform voor groene journalistiek."
'Sargasso' "Als rode draad door het bestaan van Sargasso loopt de overtuiging dat journalisten en lezers elkaar aanvullen en versterken. Het is onze missie journalist en burger dichter bij elkaar te brengen."
'Urgenda' "Urgenda is de organisatie voor innovatie en duurzaamheid die Nederland, samen met bedrijven, overheden, maatschappelijke organisaties en particulieren , sneller duurzaam wil maken."
Aanbevolen door 'Urgenda':
'Klaar met alle meningen over klimaatverandering? Dit zijn de feiten' Bron: AD 09 mrt 2019
'Zo dien je klimaatsceptici van repliek: zeven klimaatmythes ontkracht' Bron: Trouw 10 mrt 2019
'WattisDuurzaam' "WattisDuurzaam schrijft over het duurzaam opwekken, opslaan en besparen van energie, met een technopositieve inslag en vanuit de overtuiging dat een goedkoop, duurzaam energiesysteem het antwoord is op grote wereldproblemen."
'WISE' "De missie van WISE is een wereld zonder kernenergie."
'The Planetary Health Diet'
In en uit de media:
02 okt 2019:
'Interview Het politieke testament van Marianne Thieme Activist in de Kamer' Bron: De Groene Amsterdammer van 02 okt 2019
"Je ziet dat verschijnsel overal waar het winstmotief de publieke dienst binnendringt. In ons economisch systeem worden allerlei zaken die vroeger een eigen, intrinsieke waarde hadden louter een productiemiddel: dieren, natuur en ook mensen. Zij zijn nu 'menselijk kapitaal', dat we exploiteren vanwege de arbeid die het levert. Dat is de pest met die rendementsziekte die zich in allerlei sectoren heeft genesteld sinds het neoliberale denken dominant is geworden."
06 mrt 2023:
''De stikstofprofessor van Nederland' neemt geen gas terug en wil nu snel beleidsresultaten zien' Bron: De Volkskrant 06 mrt 2023
"Hoogleraar milieu en duurzaamheid Jan Willem Erisman had al vroeg oog voor de milieuproblemen waar Nederland mee worstelt. Als eerste voorzitter van de Wetenschappelijke Klimaatraad gaat hij het kabinet nu adviseren over het klimaatbeleid."
29 nov 2022:
'Groene groei? We ontkomen er niet aan minder te consumeren, zegt econoom Paul Schenderling' Bron: Interview Jonathan Witteman met econoom Paul Schenderling op 29 nov 2022
"We kijken alleen naar broeikasgassen, terwijl bijvoorbeeld waterverbruik, biodiversiteit en chemische verontreiniging er vaak bekaaid vanaf komen. Er is geen enkel wetenschappelijk bewijs dat het mogelijk is de economie op een groene manier te laten groeien en tegelijkertijd de milieuschade terug te dringen. Als we het paradigma van de groene groei de komende veertig jaar blijven volhouden, zou ons grondstoffenverbruik met liefst 60 procent stijgen. Dit terwijl land- en grondstoffenverbruik 90 procent van het biodiversiteitsverlies en watertekort in de wereld veroorzaakt. Met groene groei proberen we dus de CO2-crisis op te lossen, terwijl we andere crises juist verergeren."
20 nov 2022:
'Klimaattop was vooral bezig met de gevolgen van de klimaatcrisis, niet met de oorzaken' Analyse Ben van Raaij in De Volkskrant van 20 nov 2022
"De klimaattop in Sharm el-Sheikh was een succes en mislukking tegelijk. De arme landen kregen eindelijk hun schadefonds voor de gevolgen van de klimaatcrisis, maar de top zette geen nieuwe stappen om de oorzaak van die klimaatcrisis aan te pakken."
"Maar wat concreet voor 1,5 nodig is, het versneld opvoeren van de emissiereducties (in het zogeheten ‘mitigation work programme’), kwam er niet – tot frustratie van onder meer kleine eilandstaten als de Maldiven, en ook de EU. Het maakt van de 1,5 graad een loze frase."
"Het blijft opmerkelijk dat in teksten van de VN-klimaatconventie de oorzaak van de klimaatcrisis (het opstoken van fossiele brandstoffen) – en daarmee ook de oplossing ervan – niet kan worden genoemd."
30 okt 2022:
'De kantelpunten van het klimaat: de rampen die onomkeerbare gevolgen kunnen hebben bij verdere opwarming' Bron: Klimaatwetenschapper Maarten Keulemans in De Volkskrant van 20 okt 2022
"Meer dan 1,5 graad opwarming van de aarde is haast onvermijdelijk, bevestigde een VN-rapport deze week. Daarmee worden rampen reëel die het klimaat onomkeerbaar kunnen veranderen. Sommige zijn mogelijk al begonnen."
27 okt 2022:
'VN: plannen tegen opwarming van de aarde nog altijd onvoldoende' Bron: Heleen Ekker redacteur Klimaat en Energie bij de NOS 27 okt 2022
Het argument dat nu vanwege de oorlog in Oekraïne fossiele energie ergens anders vandaan moet komen dan uit Rusland, gaat volgens Pieter Pauw van de Technische Universiteit in Eindhoven niet op. "Ook in de financiële crisis en tijdens corona werd gezegd dat er even minder aandacht naar klimaat kon gaan. Er zal vermoedelijk altijd wel weer iets anders zijn dat de aandacht opeist, maar de tijd voor uitvluchten is er eenvoudigweg niet meer."
26 okt 2022:
'Onheilspellende waarschuwing: dramatische stijging van broeikasgassen in de lucht' Bron: AD 26 okt 2022
De drie belangrijkste broeikasgassen in de lucht bereikten afgelopen jaar allemaal recordhoogtes. Het gaat om koolstofdioxide (CO2), methaan en lachgas. "We gaan de verkeerde kant op." "De tijd dringt", aldus Taalas.
15 sep 2022:
Ja, het was een hete zomer! ⛱ "Maar dat hadden we vroeger ook, zoals in 1976."
Zie hier de verschillen tussen de zomer van 1976 en 2022 ????
✓ Dit is klimaatverandering!
Bron: Helga van Leur op Twitter op 15 sep 2022
22 aug 2020:
36 wetenschappers trekken aan de bel: 'Pak door in stikstofcrisis' Bron: NOS 22 aug 2022
Volgens Olff was het plan van de twee emeritus hoogleraren een van de aanleidingen om een ingezonden brief naar Trouw te sturen. "Gelukkig is er discussie in de wetenschap, dat is ook de motor waarop wetenschap draait, maar dit lijkt een discussie die erop gericht is om vertraging te creëren", zegt hij. "Innovatie is inderdaad nodig, maar dan van het hele systeem, van hoe we met natuur omgaan, met ons voedselsysteem, met landbouw."
21 aug 2022:
'Ga niet wéér twijfel zaaien: aan die stikstofdoelen valt echt niet te ontkomen' Bron: Trouw 21 aug 2022
"Steeds opnieuw klinkt in de Kamer en in de media twijfel aan de wetenschappelijke basis van het stikstofplan. Han Olff, Wim de Vries en 34 andere wetenschappers leggen nog maar eens uit hoe het zit."
30 jul 2022:
‘Soon it will be unrecognisable’: total climate meltdown cannot be stopped, says expert McGuire in The Guardian 30 jul 2022
“I know a lot of people working in climate science who say one thing in public but a very different thing in private. In confidence, they are all much more scared about the future we face, but they won’t admit that in public. I call this climate appeasement and I believe it only makes things worse. The world needs to know how bad things are going to get before we can hope to start to tackle the crisis.”
As to the reason for the world’s tragically tardy response, McGuire blames a “conspiracy of ignorance, inertia, poor governance, and obfuscation and lies by climate change deniers that has ensured that we have sleepwalked to within less than half a degree of the dangerous 1.5C climate change guardrail. Soon, barring some sort of miracle, we will crash through it.”
Vertaling:
'Binnenkort is het onomkeerbaar': totale klimaatverandering niet meer te stoppen, zegt expert McGuire in The Guardian van 30 jul 2022
"Ik ken veel mensen die werkzaam zijn in de klimaatwetenschap en die in het openbaar één ding zeggen, maar onder vier ogen iets heel anders. In vertrouwen zijn ze allemaal veel banger voor de toekomst die ons te wachten staat, maar in het openbaar zullen ze dat niet toegeven. Ik noem dit klimaat appeasement en ik geloof dat het de zaken alleen maar erger maakt. De wereld moet weten hoe erg het gaat worden voordat we kunnen hopen dat de crisis aangepat wordt."
Wat betreft de reden voor de tragisch trage reactie van de wereld, geeft McGuire de schuld aan een "samenzwering van onwetendheid, inertie, slecht bestuur, en verduistering en leugens door ontkenners van de klimaatverandering, die ervoor hebben gezorgd dat we zijn gaan slaapwandelen tot op minder dan een halve graad van de gevaarlijke 1,5C klimaatverandering vangrail. Binnenkort, als er geen wonder gebeurt, zullen we erdoorheen knallen."
17 jun 2022:
'Klimaatwetenschappers: beperken opwarming aarde gaat mislukken' Bron: NOS 17 jun 2022
"Het is opmerkelijk dat een grote groep vooraanstaande wetenschappers erkent dat de klimaatdoelen onhaalbaar zijn. Sommigen zijn bang dat als de mislukking openlijk wordt erkend, dat zal leiden tot apathie bij beleidsmakers en publiek. Ze vrezen dat extra inspanningen zullen uitblijven."
"Dit laat zien dat er een radicale omwenteling nodig is. Onze leiders zijn van plan meer olie en gas te produceren en doen alsof dat in lijn met Parijs is. Of ze zijn dom, of ze liegen."
Of beide?
29 mei 2022:
'Terwijl de boer zwoegt, verdienen grote bedrijven goud geld aan hun harde werk' Bron: Mac van Dinther in De Volkskrant van 28 mei 2022
"Het gros van het geld dat wordt verdiend in de landbouw gaat naar bedrijven die om de boer heen cirkelen: handelaren in veevoer, slachterijen, producenten van kunstmest en pesticiden. Deze vaak grote ondernemingen lobbyen voor behoud van het huidige landbouwsysteem, want dat is hun verdienmodel."
Wat een huiveringwekkend verhaal.
02 mei 2022:
'Groei is een klimaatkiller en bevordert ons welzijn allang niet meer' Bron: Trouw 02 mei 2022
Laat die economische groei nou achterwege. Het klimaat gaat er kapot van, en ons welzijn lift al jaren niet meer mee, schrijven Gerrit Stegehuis en Crelis Rammelt van Ontgroei.
"Ontgroei, de Nederlandse tak van de internationale degrowth-beweging, pleit ervoor het streven naar economische groei los te laten. Die is namelijk ‘oneconomisch’ geworden: de kwaliteit van leven in het Westen stagneert al jaren, terwijl onze ecologische voetafdruk veel groter werd. De kosten van groei wegen nu zwaarder dan de baten, en zijn ook nog eens onrechtvaardig verdeeld. Door de overconsumptie te verkleinen scheppen we ruimte voor mensen die nu in de knel zitten."
28 apr 2022:
VN: 40 procent van het land op aarde sterk achteruitgegaan. ‘Landdegradatie betekent de dood’ Bron: De Volkskrant van 27 apr 2022
"Meer dan 70 procent van het niet met ijs bedekte land op aarde is inmiddels ontbost of ontgonnen in de menselijke zoektocht naar voedsel (bijna de helft van het land is in gebruik voor landbouw en veeteelt) en naar natuurlijke hulpbronnen, van zand tot olie en gas. Het land heeft daarnaast te lijden van vervuiling, erosie en uitputting."
03 apr 2022:
IPCC komt met nieuw rapport, 'tijd voor oplossingen steeds korter' Bron: Heleen Ekker redacteur Klimaat en Energie bij de NOS 03 apr 2022
"Bij het eerste IPCC-rapport, begin jaren 90, was de hoofdvraag: is er überhaupt een klimaatprobleem? Dat vraagt nu niemand zich meer af. Nu is vooral van belang dat de tijd die er nog is voor oplossingen steeds korter wordt. Als regeringen twintig jaar geleden waren begonnen met klimaatbeleid, had dat ook rustig en weloverwogen geïmplementeerd kunnen worden."
28 feb 2022:
Nieuw klimaatrapport: 'Grote vervuilers stichten brand in ons enige huis' Bron: Heleen Ekker redacteur Klimaat en Energie bij de NOS 28 feb 2022
VN-secretaris-generaal Guterres noemt het nieuwste IPCC-rapport over het klimaat een "atlas van menselijk lijden en een vernietigende aanklacht tegen falend klimaatleiderschap". Volgens hem drijft ongecontroleerde CO2-uitstoot de meest kwetsbaren van de wereld "als een mars van kikkers" richting de vernietiging. Ook richt Guterres zich op grote uitstoters: "De grootste vervuilers ter wereld maken zich schuldig aan brandstichting in ons enige huis."
28 feb 2022:
IPCC: gevolgen klimaatverandering steeds erger; 'nu razendsnel aan de slag' Bron: Heleen Ekker redacteur Klimaat en Energie bij de NOS 28 feb 2022
"Klimaatverandering en het steeds vaker voorkomen van extreem weer hebben ernstiger gevolgen voor mens en natuur dan eerder werd gedacht. Dat concludeert het VN Klimaatpanel IPCC, dat vandaag een rapport presenteert waaraan door honderden wetenschappers is meegewerkt. De wereldwijde effecten zijn nu al ingrijpend en deels onomkeerbaar. De tijd om maatregelen te nemen om nog ernstiger consequenties te voorkomen, raakt snel op."
25 feb 2022:
'Groene groei bestaat niet. Ik ken geen ander politiek verhaal dat zo gevaarlijk onwetenschappelijk is' Bron: Economisch antropoloog Jason Hickel in De Volkskrant van 25 feb 2022
"Het echte probleem is dat groei tot ecologische ineenstorting leidt. Dat wordt al levensbedreigend ruim voordat de grenzen aan de groei in zicht komen."
"Hoe meer een economie groeit, hoe meer energie en grondstoffen ze gebruikt, met alle ecologische verwoesting van dien."
"Kapitalisme is een economisch systeem dat draait om en afhankelijk is van een voortdurend toenemende productie, gesymboliseerd in de groei van het bnp, niet om tegemoet te komen aan reële menselijke behoeften, maar om winst te onttrekken en op te hopen. Dat is het allesoverheersende doel."
Een betoog waar weinig tegen in te brengen lijkt het.
25 feb 2022:
'Vijftig jaar na het rapport van de Club van Rome: wat is de erfenis van De grenzen aan de groei?' Bron: De Volkskrant 25 feb 2022
"In zekere zin zijn we niet veel verder gekomen. Als je aan Dennis Meadows vraagt of hij tijd heeft voor een terugblik op het mede door hem geschreven legendarische rapport 'De grenzen aan de groei' uit 1972, blijkt uit zijn antwoord dat we nogal in kringetjes hebben rondgedraaid, de afgelopen halve eeuw."
10 nov 2021:
'Eindstrijd begonnen in Glasgow: oplossing voor klimaatongelijkheid is nog ver weg' Bron: Ben van Raaij in De Volkskrant van 10 nov 2021
"Deze disbalans tussen rijk en arm bestaat nog steeds. De gemiddelde Nederlander veroorzaakt met zijn huis, auto en vliegvakanties acht keer meer uitstoot dan de gemiddelde Afrikaan, de gemiddelde Amerikaan zelfs 14 keer meer. De rijkste 10 procent van de wereldbevolking (met een jaarinkomen van 55 duizend dollar of meer) is volgens de Verenigde Naties verantwoordelijk voor meer dan de helft van de uitstoot van de afgelopen 25 jaar."
Zo is het maar net.
06 aug 2021:
'Het klimaat dreigt kantelpunten over te gaan' Bron: Interview met hoogleraar Marten Scheffer in De Volkskrant van 06 aug 2021
"In het algemeen zijn klimaatwetenschappers te voorzichtig geweest. Te bang om alarmistisch te zijn."
"Er is een heel sterke lobby geweest om de opwarming van de aarde te bagatelliseren, betaald door 'bedrijven die er baat bij hadden door te gaan met wat ze deden'. Crimineel eigenlijk, als je erop terugkijkt en ziet wat voor schade is er aangericht aan de mensheid. Een misdaad tegen de menselijkheid, wat mij betreft."
"Achteraf kun je zeggen dat die lobby heel effectief is geweest, want wetenschappers zijn zich daardoor extra gaan indekken."
29 jul 2021:
'‘Onmenselijk leed’ dreigt: noodtoestand voor klimaat uitgeroepen' Bron: DeMorgen 29 jul 2021
"De klimaatverandering negeren creëert ‘onnoemelijk lijden’, waarschuwen 14.000 wetenschappers. Nieuw onderzoek toont hoe cruciale elementen voor een stabiele omgeving steeds sneller in het gedrang komen. ‘De wereld moet ingrijpend handelen.’"
16 jul 2021:
'Al in 1990 werd gewaarschuwd voor de toename van extreme neerslag door de klimaatopwarming' Bron: Professor Wim Thiery van de VUB in DeMorgen 16 jul 2021
"Dat rapport werd al geschreven in... 1990. Klimaatwetenschappers hameren hier dus al 30 jaar op omdat we dit kunnen voorspellen door de simpele principes van de fysica en de klimaatmodellen. We hadden vanaf de jaren 90 de uitstoot van CO2 moeten reduceren. Hadden we drie decennia geleden ingegrepen, dan hadden we een traag en geleidelijk ‘dieet’ kunnen volgen."
14 jul 2021:
'Zorgwekkende omslag in Amazone: deel van woud stoot nu meer CO2 uit dan het opneemt' Bron: De Volkskrant 14 jul 2021
"We moeten het Amazonewoud écht beter gaan beschermen."
10 jul 2021:
'Nooit was het zó heet op aarde: 54,4 graden gemeten in Amerikaanse Death Valley' Bron: AD 10 jul 2021
"Nooit eerder werd het op aarde ergens zo warm als in de Amerikaanse staat Californië. In Death Valley werd vrijdagmiddag een temperatuur van 54,4 graden Celsius (130 graden Fahrenheit) gemeten. Een record, volgens deskundigen."
De meting die op 9 juli van dit jaar gedaan is, lijkt zeer betrouwbaar te zijn, vertelt Snoek. "Waardoor dit naar alle waarschijnlijkheid de hoogst gemeten temperatuur ooit op aarde is." Ook de komende dagen blijft het in Death Valley erg warm. "Er is zelfs een kans dat het record zaterdag alweer verbroken wordt."
Toen ik er ooit langs fietste stond er 120 graden Fahrenheit op de teller, 48.88889 graden Celsius. Dat was al zo verschrikkelijk indrukwekkend heet!
05 jul 2021:
'Planbureau: Groot deel boeren moet weg om aan stikstofregels te voldoen' Bron: AD 05 jul 2021
Klinkt logisch, hier de uitleg in het item waar het AD naar verwijst:
'Waarom heeft Nederland een stikstofprobleem?' Bron: Universiteit van Nederland 18 sep 2019.
Prof. dr. ing. Jan Willem Erisman (Vrije Universiteit) legt het aan je uit. Hij legt met name het verschil uit tussen stikstof die niet reactief is, die gewoon in de lucht zit (voor 78%) en stikstof die wel reactief is. Die laatste is volgens hem zeer schadelijk voor mens en milieu en vandaar zijn conclusie: "Groot deel boeren moet weg om aan stikstofregels te voldoen".
28 jun 2021:
'Combinatie van langdurige hitte en vochtigheid zal veel slachtoffers maken, vergelijkbaar met corona’ Bron: AD 27 jun 2021
"Het vierduizend pagina’s tellende stuk van het internationaal klimaatpanel IPCC van de Verenigde Naties wordt in februari 2022 officieel gepubliceerd. Een concept is begin dit jaar toegestuurd aan 195 regeringen en aan internationale experts. Aan het eind van dit jaar zouden deelnemers aan de grote VN-klimaatconferentie in Glasgow ervan kennis kunnen nemen maar deze week heeft het Franse persbureau AFP al een gelekte versie wereldkundig gemaakt. Het IPCC wil daarop niet reageren, zo heeft het laten weten."
"De gevolgen van klimaatverandering (droogte, honger, ziektes) lijken nog wat heftiger uit te vallen dan al werd gevreesd. De ambitie de mondiale temperatuurstijging onder de twee graden te houden blijkt onhaalbaar. Drie graden erbij is nu waarschijnlijker en dat zal snel een grote impact hebben."
23 jun 2021:
'IPCC steps up warning on climate tipping points in leaked draft report' Bron: The Guardian 23 jun 2021
"Climate scientists are increasingly concerned that global heating will trigger tipping points in Earth’s natural systems, which will lead to widespread and possibly irrevocable disaster, unless action is taken urgently."
"The impacts are likely to be much closer than most people realise, a a draft report from the world’s leading climate scientists suggests, and will fundamentally reshape life in the coming decades even if greenhouse gas emissions are brought under some control."
14 jun 2021:
'Help de boer, begin in formatie met inkrimpen veestapel' Bron: Opinie Anne Holhorst, bioloog, vicevoorzitter en manager campagneteam van Wakker Dier in Het Parool van 14 jun 2021
"Vijfhonderd miljoen. Dat is het astronomische aantal dieren dat jaarlijks in de Nederlandse vee-industrie wordt gehouden. Hun mest klotst tegen de plinten en dat zorgt al decennialang voor hoofdpijndossiers. Denk aan de stikstofcrisis en het niet halen van doelstellingen uit het Klimaatakkoord. En dan heb ik het nog niet eens over het leed dat gepaard gaat met het houden van zoveel dieren."
"Hoewel de problemen gigantisch zijn, richtte het overheidsbeleid zich tot nu toe op pappen en nathouden. Ook in de dikke regeerakkoorden van Rutte I, II en III werd geen woord vuil gemaakt aan de veel te grote veestapel."
21 mei 2021:
'Aan het einde van het dinotijdperk stierf zoetwaterleven massaal uit – nu is het drie keer zo erg' Bron: Nieuws Wetenschap De Volkskrant 21 mei 2021
"Soorten sterven nu drie keer sneller uit dan tijdens de laatste massaextinctie die plaatsvond aan het eind van het Krijt, 66 miljoen jaar geleden. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van de Universiteit Gießen in samenwerking met Naturalis in Leiden."
Mooier kunnen we het helaas niet vertellen.
18 mei 2021:
Op 18 mei 2021 konden we nog in de media lezen dat het IEA, het International Energieagentschap een baanbrekende stap zou hebben gezet:
'Nu stoppen met zoeken naar olie en gas, anders is 1,5 graad opwarming een utopie, zegt energieagentschap' Bron: Bard van de Wijer in De Volkskrant van 18 mei 2021
"De conclusies van een dinsdag verschenen rapport van het Internationale Energieagentschap IEA laten weinig ruimte voor twijfel: we kunnen opmaken wat er aan fossiel in de kelders ligt, daarna moeten wind, zon en in mindere mate kernenergie de wereldwijde energievoorziening hebben overgenomen."
In De Volkskrant wordt niet vermeld, dat het aandeel biomassa in het rapport toeneemt.
We lezen ook:
"Goed nieuws is er ook: de reusachtige investeringen leveren banen en economische groei op, stelt het energieagentschap."
Is dat goed nieuws? Ook hier geldt hetzelfde als wat hiervoor aan de orde kwam: wat zijn de consequenties?
Het IEA ziet in hun Roadmap 'Figure 2.5 Total energy supply in the NZE' een fors aandeel biomassa, een stuk groter dan nu en het blijkt zelfs, na zonne-energie, op plek twee uit te komen, met zo rond de twintig procent. Biomassa wordt ook hier weer niet meegerekend als CO2 uitstoot en domweg gezien als alternatieve energiebron. Daarnaast wordt in het rapport voor 2050 uitgegaan van een aandeel kernenergie. De Roadmap gaat uit van een daling van acht procent in het totale energieverbruik in 2050 vergeleken bij nu. Op grond van die veronderstellingen en keuzes zou dat kunnen resulteren in behoud van economische groei. Dat dus met gebruik van kern- en bio-energie. Stoppen we met de stook van biomassa, dan leidt dat alleen al tot een economische krimp van zo'n vijftien tot twintig procent, ondanks die voorspelde daling van het totale energieverbruik met zo'n acht procent.
Willen we onze natuur en biodiversiteit sparen bij een energietransitie dan lijkt een krimp van de economie toch onontkoombaar.
Is daar overigens zoveel mis mee?
14 jan 2021:
'Planeet wacht ‘verschrikkelijke toekomst’ als de mens niet sneller in actie komt' Bron: Trouw 14 jan 2021
Deze alarmkreet komt van een groep wetenschappers, vooral ecologen en biologen van onder meer Stanford University in de VS.
"Om vernietiging van ecosystemen en leefomgeving tegen te gaan is in ieder geval noodzakelijk dat het kapitalisme op de schop gaat. Gooi voortdurende economische groei overboord, zet een hoge prijs op vervuiling, beperk de macht van grote bedrijven en breng het gebruik van fossiele brandstoffen zo snel mogelijk naar nul, is het advies."
23 okt 2020:
'De landbouw in Brussel heeft een lobby die als een tijgerin met welpen de belangen verdedigt' Bron: Column Sheila Sitalsing in De Volkskrant van 23 okt 2020
"Het Europees Parlement stemde vóór. Niet iedereen uiteraard. De christendemocraten natuurlijk wel, namens het CDA zit daar Annie Schreijer-Pierik, de generaal van het boerenverdedigingsfront."
22 okt 2020:
'Van vergroening van de Europese landbouw komt niets terecht, waarschuwt Europarlementariër Bas Eickhout' Bron: Marc van Dinther Interview met Europarlementariër Bas Eickhout in De Volkskrant van 22 okt 2020
"Verdomme, hebben ze het weer geflikt, dacht GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout (44) deze week: is de Brusselse landbouwlobby er toch in geslaagd de discussie over het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) naar zich toe te trekken. Met als gevolg dat er van vergroening van de Europese landbouw ook de komende jaren niets terecht zal komen, voorspelt Eickhout."
23 sep 2020:
'Veeteelt in Europa is slechter voor klimaat dan alle auto's samen' Bron: AD 23 sep 2020
"Volgens Greenpeace Europe blijkt dat onder meer uit een analyse van de Verenigde Naties. De jaarlijkse uitstoot van de veeteelt is volgens de milieubeweging tussen 2007 en 2018 met 39 miljoen ton CO2, oftewel 6 procent, gestegen. Dat is het equivalent van een toename van 8,4 miljoen auto's op de Europese wegen, aldus Greenpeace."
15 sep 2020:
'VN-rapport: om massaal uitsterven van soorten te voorkomen moet het roer op alle fronten om' Bron: De Volkskrant van 15 sep 2020
"Die mislukking reikt verder dan biodiversiteit alleen. Zij vermindert ook de kansen dat de ontwikkelings- en klimaatdoelen worden gehaald. Zo is biodiversiteitsbehoud cruciaal voor het realiseren van voedselzekerheid of schoon drinkwater voor iedereen. En een derde van de CO2-reductie die nodig is om de opwarming tot 1,5 graad te beperken wordt bereikt door het beschermen en herstellen van bossen en andere natuurlijke systemen."
12 sep 2020:
'Ruimtetekort in Nederland: minister gaat weer meebeslissen' Bron: NOS 12 sep 2020
"Als alle groeiplannen zo blijven zoals ze nu zijn bedacht, is er volgens planologen straks 10 procent meer ruimte nodig. Ruimte die er eigenlijk niet is, want nu al wordt elk stukje van Nederland gebruikt."
De aangewezen sector die én de ruimte én het milieu fors ontziet door krimp is de landbouw/bio-industrie. Je hoeft geen boer te zijn om dat te kunnen snappen. ("Wiskunde is niet moeilijk") Waar het om milieu (CO2 etc.) en ruimte gaat, is er 'Natuurlijk!' niks mis mee om ook die andere sectoren (Transport en Logistiek, Bouw en Bedrijventerreinen bijvoorbeeld) kritisch aan te pakken. Het zet alleen procentueel minder zoden aan de dijk.
06 aug 2020:
'Met zuivel en vlees exporteren we ook ons schaarse grondwater' Bron: Ecohydroloog Flip Witte in De Volkskrant van 06 aug 2020
"Boeren klagen over droogte, maar zijn zelf de belangrijkste boosdoener, stelt ecohydroloog Flip Witte. Ze willen water te snel afvoeren in het voorjaar en pompen het op als er schaarste is in de zomer. 'Verdroging is het gevolg van onze behoefte om nummer twee in de wereld te blijven in landbouwexport'."
Allemaal met eigen observatie vast te stellen dat zijn betoog klopt.
28 mei 2020:
Nederland investeerde elf miljard tevergeefs in de natuur. 'Er moet iets rigoureus veranderen' Bron: Trouw 28 mei 2020
"De 2 miljard euro subsidie die boeren sinds 2014 voor vergroening hebben ontvangen, draagt zelden bij aan het verbeteren van de biodiversiteit."
"Maar diezelfde boeren planten vrijwel nooit een rij bomen of struiken. In plaats daarvan kiest het merendeel voor generieke gewassen, zoals Engels en Italiaans raaigras, met een 'geringe ecologische meerwaarde', staat in een recent monitoringsrapport van WUR."
27 mei 2020:
'Geen verbod op vossenjacht met lichtbakken in beschermingsgebieden' Bron: RTV Drenthe 27 mei 2020
"Door de steeds grootschaliger en intensievere manier van veeteelt en akkerbouw zijn er geen schuil- en broedplaatsen meer voor akker- en weidevogels."
Zo kun je de 'overlast' van Ganzen natuurlijk ook verklaren. Als je een monocultuur van raaigras aanlegt, waar verder niets groeit of bloeit en dit gras is het lievelingskostje van Ganzen, dan is een plus een gewoon twee.
De werkelijkheid van de bio-industrie is de omgekeerde wereld van die welke ons wordt voorgespiegeld door onze regering, de jagers en de boerenlobby.
19 mei 2020:
'Hoe de natuur zelf het klimaat kan redden' Bron: De Volkskrant van 19 mei 2020
"Volgens een coalitie van natuurorganisaties is er een veel betere manier om het klimaat en de natuur te redden: gebruik maken van de natuur zelf, door het beschermen en herstellen van ecosystemen, 'nature based solutions'."
"Vraag is natuurlijk waarom al dit laaghangend fruit niet allang wordt geoogst. Wellicht omdat politiek en bedrijfsleven zich blindstaren op het terugdringen van CO2-emissies via technische oplossingen, mogelijk omdat daar het meest aan te verdienen is. Vandaar dat natuurorganisaties er zo op gebrand waren dat natuurherstel een integraal onderdeel wordt van de Green Deal."
Het simpele antwoord luidt dat alle maatregelen die geen geld kosten en economisch geen rendement opleveren bij de aanhangers van het neoliberalisme zinloos zijn. Bij hen draait alles om groei en rendement. De natuur haar eigen gang laten gaan past dus niet in dat denken.
15 mei 2020:
'Onze cultuur neemt veel meer dan ze teruggeeft' Bron: Schrijver Paul Kingsnorth in De Volkskrant van 15 mei 2020
"Tuinieren is een aanval op de grondslag van het kapitalisme".
Zeker zoals Paul Kingsnorth tuiniert, want op zijn manier tuinieren levert geen economisch rendement op.
08 mei 2020:
En toch heeft Michael Moore een punt met 'Planet of the Humans' Bron: Hoogleraar transitie Jan Rotmans van de Erasmus Universiteit Rotterdam in Trouw op 08 mei 2020.
"Michael Moore legt pijnlijk bloot dat onbeperkte groei op een eindige planeet niet mogelijk is."
"Het klimaatprobleem oplossen op hyperkapitalistische wijze is een valkuil, en daar wijst Michael Moore op."
20 mrt 2020:
'De coronacrisis als generale repetitie voor de klimaatcrisis die komt' Bron: Johan Rockström van het Duitse Potsdam Institute for Climate Impact Research in De Volkskrant van 20 mrt 2020
Eén ding is zeker: de wereldwijde disruptie is nog niets vergeleken met wat de gecombineerde klimaat- en biodiversiteitscrisis teweeg gaat brengen. "We aarzelen het te zeggen, omdat we niet willen profiteren van de angst van mensen", zegt Rockström, "maar dat wordt een nog veel ingrijpender crisis dan deze." In die zin is deze pandemie een generale repetitie van wat komt.
09 mrt 2020:
'Wetenschappers: Stop natuurvernietiging door landbouwbeleid EU' Bron: Vogelbescherming Nederland 09 mrt 2020
"Meer dan 3600 wetenschappers wijzen er terecht op dat het voorstel van de Commissie een recept is voor een ramp."
18 feb 2020:
'RUG en Wageningen werken samen aan 'schone' landbouw' Bron: UK 18 feb 2020
"De universiteiten willen daarbij samenwerken met partijen als Friesland Campina, A-ware, Avebe, Cosun, Agrifirm, Staatsbosbeheer, Waterschappen, Natuurmonumenten, Boerennatuur en LTO in Noord-Nederland."
"Wetenschap zou onafhankelijk en transparant moeten zijn", zegt Hilde-Anna de Vries van Greenpeace in De Volkskrant van 20 feb 2020
Zie hierover ook: 'De universiteit als megastal' Bron: De Correspondent
20 jan 2020:
'Live export: animals at risk in giant global industry' Bron: The Guardian 20 jan 2020
"More demand for meat sets nearly 2 billion farm animals on the move a year despite concerns about poor transport conditions and inhumane slaughter"
Met Nederland als cynische koploper, lees maar eens verder bij Wakker Dier.
20 dec 2019:
'Staat verliest Urgenda-zaak bij Hoge Raad en moet extra CO2-maatregelen nemen' Bron: AD 20 dec 2019
"Het gerechtshof ging daarin mee en oordeelde dat de klimaatverandering zo gevaarlijk is dat de staat conform het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens de zorgplicht heeft om burgers ertegen te beschermen."
01 nov 2019:
'Planbureau slaat alarm: kabinet haalt klimaatdoelen niet' Bron: AD 01 nov 2019
"Het kabinet waagt de gok om het vonnis niet te halen en zet zo onze toekomst op het spel. Om zeker te weten dat aan het vonnis wordt voldaan, is veel meer nodig: meer boeren met minder vee, het verlagen van de maximumsnelheid en de miljarden aan biomassa-subsidies schrappen en gebruiken om kolencentrales te sluiten”, stellen de milieuclubs (Greenpeace en Milieudefensie).
"In reactie op het tegenvallende nieuws over de CO2-reductie heeft Wiebes gezegd dat het kabinet ‘inzet’ op extra maatregelen die ‘particulieren en bedrijven’ moeten ‘verleiden’ om meer te doen voor het klimaat."
24 jul 2019:
'Duidelijker wordt het niet: de klimaatverandering van nu is echt uniek'. Bron: Maarten Keulemans in De Volkskrant van 24 jul 2019.
"Twijfelen of de mens het klimaat wel opwarmt, is nu toch echt een achterhoedegevecht geworden. Een reeks nieuwe analyses, gelijktijdig gepubliceerd in Nature en Nature Geoscience, laat geen spaan heel van het argument dat klimaatverandering van alle tijden is en dus ook best een natuurlijke oorzaak kan hebben. De huidige opwarming verloopt namelijk totaal anders."
17 jul 2019:
'Oplossing stikstofprobleem is heel simpel: de veestapel inkrimpen' Bron: NOS 17 jul 2019
"Het is heel simpel: we moeten de veestapel aanzienlijk inkrimpen", stelt Frank Berendse, emeritus hoogleraar ecologie. "Want daar komt het meeste stikstof vandaan."
07 mei 2019:
Natuur in rap tempo achteruit: ‘We breken de fundering van ons bestaan af’ Bron: AD van 07 mei 2019
"Van de naar schatting acht miljoen plant- en diersoorten op aarde, worden er ongeveer een miljoen met uitsterven bedreigd."
"Het gisteren gepubliceerde rapport van VN-natuurorganisatie IPBES wordt beschouwd als hét nieuwe wetenschappelijke naslagwerk voor de staat van de natuur. 150 wetenschappers uit vijftig landen hebben drie jaar gewerkt aan het 1800 pagina’s tellende document. Daarvoor analyseerden zij 15.000 bronnen."
02 mrt 2019:
‘Onze omgeving wordt kaal gekapt, zonder dat we weten of er iets voor terugkomt’ Bron: De Monitor 02 mrt 2019
"Hoe zit dat dan op de Lemelerberg? In het beheerplan, waarin de voorgenomen kap is onderbouwd, komt het woord CO2 niet één keer voor."
Onbegrijpelijk toch?
25 feb 2019:
'Klik op de kaart: hoe is het gesteld met het bos in jouw buurt?' Bron: De Monitor van 25 feb 2019
"Nederland heeft volgens Global Forrest Watch tussen 2001 en 2017 gemiddeld 21.000 hectare bosbedekking verloren."
23 jan 2019:
'Hoogleraar natuurbeheer: Deltaplan negeert de grootste sleutelproblemen op het Nederlandse platteland' Bron: De Volkskrant 23 jan 2019
"Een schone landbouw is haalbaar met stevig fiscaal beleid, niet met polderprietpraat, stelt Frank Berendse."
"Bij professionele organisaties als Natuurmonumenten en Wereldnatuurfonds is er alle reden om de wenkbrauwen te fronsen. Jarenlang hebben deze organisaties weggekeken van de grote problemen op het Nederlandse platteland en zelfs nu weigert men om zich hard te maken voor echte oplossingen."
Emeritus hoogleraar van de WUR Frans Berendse verwijst in zijn betoog naar het 'Deltaplan Biodiversiteitsherstel' en 'Samen voor Biodiversiteit'.
07 nov 2018:
'We zijn niet geïnteresseerd in de redding van de aarde, maar in de redding van onze eigen arrogantie' Bron: Richard Powers in DeMorgen van 07 nov 2018
“Er heerst een agressieve technofiele cultuur die mensen ertoe verleidt te denken dat ze voor eeuwig zullen leven.” legt hij uit. “Ofwel letterlijk, omdat we in de toekomst het verouderingsproces zullen kunnen stilleggen, of alleen als bewustzijn, geüpload in de cloud. Het is de hoogtempel van de menselijke hybris en het menselijk exceptionalisme, het idee dat de mens los en boven de rest van de natuur staat."
“Er bestaat een technologie die ons van koolstofdioxide kan verlossen en niet echt veel innovatie vergt. Bossen, noemen we die."
Precies dat is wat ik hierboven trachtte te verwoorden.
06 aug 2018:
'Trajectories of the Earth System in the Anthropocene' Bron: PNAS Physical Sciences 06 aug 2018
Wie het bijbehorende kaartje bekijkt zou genoeg moeten weten.
28 apr 2018:
'Zonder insecten overleven we niet - en binnen tien, twintig jaar is het crisis' Bron: Trouw 28 apr 2018 (leesadvies: zet de borrel vast klaar)
"Dode lichamen zullen veel langer blijven liggen als er geen vliegenlarven en aaskevers meer zijn om die te verteren. Dode bomen zullen eindeloos lang blijven staan. Het landschap wordt een composthoop die slecht rot en waarin ziekteverwekkende bacteriën gedijen. Dat klinkt als een aflevering van 'The Walking Dead', ik weet het. Maar het is plausibel."
04 apr 2018:
'Er moet een einde komen aan veehouderij die onvoldoende rekening houdt met het klimaat om maar iedereen aan een boterham te helpen' Pieter Hotse Smit interviewt Krijn Poppe in De Volkskrant van 04 apr 2018.
"Landbouw in cijfers:
100 miljoen kippen, 13 miljoen varkens, 4 miljoen runderen, 1 miljoen schapen en een half miljoen geiten stoten in Nederland samen een hoeveelheid broeikasgassen uit die overeenkomt met 18 mton (megaton, een miljoen ton) CO2. Met de huidige stand van de techniek is dit naar verwachting in 2050 teruggebracht naar 10 mton CO2, evenveel als het totale emissiebudget dat Nederland binnen de afspraken van het klimaatakkoord van Parijs (95 procent lagere uitstoot dan in 1990) dan nog heeft. Op dit moment is de totale uitstoot van Nederland 195 mton."
Stoppen met de veeteelt lijkt de simpelste en meest efficiënte oplossing. De rest zijn gewoon lapmiddelen en schijnoplossingen. Wanneer zegt iemand nu gewoon eens hardop wat er eigenlijk gezegd moet worden: "Er moet een einde komen aan de veehouderij"? Nou ja, gelukkig is er een politica die dat wel regelmatig zegt in de Tweede Kamer.
18 nov 2017:
'Nasa map of Earth's seasons over 20 years highlights climate change'.
06 jul 2016:
'De planeet gaat ten onder – dankzij de mens
Welkom in het Antropoceen' Bron: De Groene Amsterdammer 06 jul 2016
"De boodschap, die ongetwijfeld de aantrekkingskracht verklaart, is dat de planeet ons niet nodig heeft. Sterker nog: de aarde zal floreren zonder ons. Verlost van het juk van de mens bloeit de natuur. Het filmpje herinnert ons eraan dat wij te gast zijn op aarde, en ook nog eens een gast die pas zeer recent is gearriveerd. Het ademt het denkbeeld van klassieke geologen dat de mens, ondanks al zijn kennis en kunde, een vergankelijk wezen is, dat veel langer niet dan wel heeft bestaan."
Voetnoten:
[1]World map of countries by ecological deficit
[2]De Voetafdruk
[3]Justdiggit
"De aarde biedt genoeg voor ieders behoefte, maar niet voor ieders hebzucht[1] en [2]." Uitspraak van Mahatma Gandhi. Zie ook 'Natuurlijk!'
15 jan 2021 (laatst bijgewerkt op 10 mrt 2023)
Wat mij betreft mogen we er wel een beetje zuinig op zijn, op die natuur die uiteindelijk de basis vormt van ons bestaan. Dit album kan daartoe wellicht wat inspireren en gelijktijdig een aanzet zijn tot een beetje kritisch nadenken over natuur en milieu.
Soms hoor je mensen zeggen: wat heb ik nou voor invloed op het behoud van onze natuur? De pessimisten denken dat hun bijdrage een druppel op de gloeiende plaat is: maakt die ene Vega burger nu het verschil? De optimisten komen met het verhaal dat die ene uitzondering toch niet zoveel kwaad zal doen: wat maakt één steak van de grill nu uit? Ze hebben beiden gelijk denk ik. Maar als we met z'n allen zo gaan denken, dan maakt het wel degelijk uit. Dan verandert er niets of er gebeurt juist wel wat. Aan eenieder is die keus.
Het milieuprobleem in een notendop
Wij laten als bewoners van deze planeet jaarlijks een voetafdruk achter: World map of countries by ecological deficit en De Voetafdruk. Die geeft aan hoeveel wij verbruikt hebben van wat de aarde ons duurzaam te bieden heeft aan voedsel, grondstoffen, energie enz.
Op dit moment bedraagt de gemiddelde voetafdruk een factor van 1,7, bronnen oa. NOS 01 aug 2018 en Elsevier Weekblad van 03 okt 2017. Dat betekent dat de wereldbevolking gemiddeld per jaar 1,7 keer zoveel opmaakt als dat er eigenlijk beschikbaar is, indien we duurzaam zouden leven. Voor ons Nederlanders geldt dat wij op dit moment 3,5 keer de beschikbare hoeveelheid consumeren per jaar.
Het gaat hier niet om doemdenken of de profetie van een 'Malthusiaanse catastrofe', maar om feitelijke vaststellingen in het hier en nu.
De consequentie is simpel: ofwel onze voetafdruk moet omlaag, ofwel de wereldbevolking moet krimpen. Zo niet dan teren we snel nog verder in op de reserves van de aarde en staat ons een ramp te wachten. Zelfs als het lukt is het nog de vraag of de huidige voetafdruk niet al onomkeerbare ecologische schade heeft toegebracht en we dus niet nog meer terug zouden moeten om die milieuschuld in te lopen.
Om die voetafdruk terug te brengen naar 1 is het grofweg gezegd nodig onze totale consumptie, van energie en grondstoffen met 41% (1,7 - 41% = 1) terug te dringen. Dit bij een gelijkblijvende wereldbevolking. Wil een Nederlander voldoen aan de streefnorm van 1 dan zou hij zijn voetafdruk moeten verminderen met 71% (3,5 - 71% = 1).
Gaat de wereldbevolking ook nog eens toenemen met bijvoorbeeld 50%, wat de prognose is, dan wordt die factor van 1,7, bij verder dezelfde omstandigheden, 2,55 (1,7 + 50% = 2,55). In dat geval moeten we dus de consumptie terug dringen met 61% (2,2 - 61% = 1).
Zouden we de huidige consumptie, de huidige voetafdruk willen handhaven, dan zou de wereldbevolking vandaag (uitgaande van 6 miljard) moeten krimpen met 41% (1,7 - 41% = 1) van 6 miljard mensen naar zo'n 3,5 miljard, iets wat nogal onrealistisch is zonder grote catastrofes. Dus blijft er eigenlijk alleen een soort Plan B over en wie daar voor zorgt doet er niet zoveel toe. Zo concludeert in grote lijnen ook het EAT-Lancet-Rapport, zie de update van 17 jan 2019 hieronder.
Zo is de situatie denk ik zo simpel mogelijk geschetst.
Meer ook bij 'Natuurlijk!', 'Energietransitie', 'Staatsbosbeheer -2.0', 'Verdroging Nederland', 'Economie voor Ecodummies', 'Het Muntje Valt', 'Het Gekleurde Plastic Rietje' en 'Politiek 2.0'
Aanvullende info:
'Climate Central' "Wetenschappers en journalisten geven hun visie op klimaatonderwerpen."
'Pulp Fiction' "As the world tries to shift away from fossil fuels, the energy industry is turning to what seems to be an endless supply of renewable energy: wood."
'Boomwachters Groningen' "Stichting Boomwachters Groningen houdt zich bezig met het bevorderen van de gezondheid, het behoud en de bescherming van bomen en groene ruimten in de gemeente en provincie Groningen. Ons doel is een echt groene en leefbare toekomst te creëren voor inwoners en de biodiversiteit in het (stedelijk) landschap te herstellen."
'Duurzaam Nieuws' "Duurzaamnieuws.nl wil de transitie naar een duurzame samenleving helpen versnellen."
'Greenpeace' "Wil jij een groene en eerlijke wereld? Dan zijn wij jouw grootste supporter. Als wij samen werken staan we niet langer machteloos tegenover misstanden, maar hebben we kracht en macht om er iets aan te doen."
'Mobilisation for the Environment' (MOB) "Een milieuorganisatie die zich richt op het stimuleren van biodiversiteit én tegengaan van klimaatverandering" Voorzitter is Johan Vollenbroek.
'Groene11' "De Groene11 is het samenwerkingsverband voor public affairs van verschillende natuur- en milieuorganisaties."
'Kies Klimaat' "KiesKlimaat beoordeelde het stemgedrag van de landelijke politieke partijen."
'Klimaatverandering' "Voor een zinnige maatschappelijke discussie is het volgens ons belangrijk om de wetenschappelijke inzichten goed in beeld te hebben, en daar willen wij aan bijdragen."
'Milieu Centraal "Ontdek wat jij kan doen."
'Milieudefensie': 'Als onafhankelijke milieuorganisatie werkt Milieudefensie aan een duurzaam en eerlijk Nederland.'
'NVDE Nederlandse Vereniging Duurzame Energie' "De Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) is dé organisatie van ondernemers in duurzame energie in Nederland."
'Federatie Tegen Biomassacentrales' "De FAB is de landelijke federatie tegen biomassacentrales, het verbranden van biomassa en ontbossing. Wij zijn zowel voor de bescherming van bestaande bomen en bossen als voor de uitbreiding hiervan binnen en buiten Europa."
'Global Forest Watch' "Forest monitoring designed for action. Global Forest Watch offers the latest data, technology and tools that empower people everywhere to better protect forests."
'ONE World' "Journalistiek voor een eerlijke en duurzame wereld."
'Down To Earth' "Platform voor groene journalistiek."
'Sargasso' "Als rode draad door het bestaan van Sargasso loopt de overtuiging dat journalisten en lezers elkaar aanvullen en versterken. Het is onze missie journalist en burger dichter bij elkaar te brengen."
'Urgenda' "Urgenda is de organisatie voor innovatie en duurzaamheid die Nederland, samen met bedrijven, overheden, maatschappelijke organisaties en particulieren , sneller duurzaam wil maken."
Aanbevolen door 'Urgenda':
'Klaar met alle meningen over klimaatverandering? Dit zijn de feiten' Bron: AD 09 mrt 2019
'Zo dien je klimaatsceptici van repliek: zeven klimaatmythes ontkracht' Bron: Trouw 10 mrt 2019
'WattisDuurzaam' "WattisDuurzaam schrijft over het duurzaam opwekken, opslaan en besparen van energie, met een technopositieve inslag en vanuit de overtuiging dat een goedkoop, duurzaam energiesysteem het antwoord is op grote wereldproblemen."
'WISE' "De missie van WISE is een wereld zonder kernenergie."
'The Planetary Health Diet'
In en uit de media:
02 okt 2019:
'Interview Het politieke testament van Marianne Thieme Activist in de Kamer' Bron: De Groene Amsterdammer van 02 okt 2019
"Je ziet dat verschijnsel overal waar het winstmotief de publieke dienst binnendringt. In ons economisch systeem worden allerlei zaken die vroeger een eigen, intrinsieke waarde hadden louter een productiemiddel: dieren, natuur en ook mensen. Zij zijn nu 'menselijk kapitaal', dat we exploiteren vanwege de arbeid die het levert. Dat is de pest met die rendementsziekte die zich in allerlei sectoren heeft genesteld sinds het neoliberale denken dominant is geworden."
06 mrt 2023:
''De stikstofprofessor van Nederland' neemt geen gas terug en wil nu snel beleidsresultaten zien' Bron: De Volkskrant 06 mrt 2023
"Hoogleraar milieu en duurzaamheid Jan Willem Erisman had al vroeg oog voor de milieuproblemen waar Nederland mee worstelt. Als eerste voorzitter van de Wetenschappelijke Klimaatraad gaat hij het kabinet nu adviseren over het klimaatbeleid."
29 nov 2022:
'Groene groei? We ontkomen er niet aan minder te consumeren, zegt econoom Paul Schenderling' Bron: Interview Jonathan Witteman met econoom Paul Schenderling op 29 nov 2022
"We kijken alleen naar broeikasgassen, terwijl bijvoorbeeld waterverbruik, biodiversiteit en chemische verontreiniging er vaak bekaaid vanaf komen. Er is geen enkel wetenschappelijk bewijs dat het mogelijk is de economie op een groene manier te laten groeien en tegelijkertijd de milieuschade terug te dringen. Als we het paradigma van de groene groei de komende veertig jaar blijven volhouden, zou ons grondstoffenverbruik met liefst 60 procent stijgen. Dit terwijl land- en grondstoffenverbruik 90 procent van het biodiversiteitsverlies en watertekort in de wereld veroorzaakt. Met groene groei proberen we dus de CO2-crisis op te lossen, terwijl we andere crises juist verergeren."
20 nov 2022:
'Klimaattop was vooral bezig met de gevolgen van de klimaatcrisis, niet met de oorzaken' Analyse Ben van Raaij in De Volkskrant van 20 nov 2022
"De klimaattop in Sharm el-Sheikh was een succes en mislukking tegelijk. De arme landen kregen eindelijk hun schadefonds voor de gevolgen van de klimaatcrisis, maar de top zette geen nieuwe stappen om de oorzaak van die klimaatcrisis aan te pakken."
"Maar wat concreet voor 1,5 nodig is, het versneld opvoeren van de emissiereducties (in het zogeheten ‘mitigation work programme’), kwam er niet – tot frustratie van onder meer kleine eilandstaten als de Maldiven, en ook de EU. Het maakt van de 1,5 graad een loze frase."
"Het blijft opmerkelijk dat in teksten van de VN-klimaatconventie de oorzaak van de klimaatcrisis (het opstoken van fossiele brandstoffen) – en daarmee ook de oplossing ervan – niet kan worden genoemd."
30 okt 2022:
'De kantelpunten van het klimaat: de rampen die onomkeerbare gevolgen kunnen hebben bij verdere opwarming' Bron: Klimaatwetenschapper Maarten Keulemans in De Volkskrant van 20 okt 2022
"Meer dan 1,5 graad opwarming van de aarde is haast onvermijdelijk, bevestigde een VN-rapport deze week. Daarmee worden rampen reëel die het klimaat onomkeerbaar kunnen veranderen. Sommige zijn mogelijk al begonnen."
27 okt 2022:
'VN: plannen tegen opwarming van de aarde nog altijd onvoldoende' Bron: Heleen Ekker redacteur Klimaat en Energie bij de NOS 27 okt 2022
Het argument dat nu vanwege de oorlog in Oekraïne fossiele energie ergens anders vandaan moet komen dan uit Rusland, gaat volgens Pieter Pauw van de Technische Universiteit in Eindhoven niet op. "Ook in de financiële crisis en tijdens corona werd gezegd dat er even minder aandacht naar klimaat kon gaan. Er zal vermoedelijk altijd wel weer iets anders zijn dat de aandacht opeist, maar de tijd voor uitvluchten is er eenvoudigweg niet meer."
26 okt 2022:
'Onheilspellende waarschuwing: dramatische stijging van broeikasgassen in de lucht' Bron: AD 26 okt 2022
De drie belangrijkste broeikasgassen in de lucht bereikten afgelopen jaar allemaal recordhoogtes. Het gaat om koolstofdioxide (CO2), methaan en lachgas. "We gaan de verkeerde kant op." "De tijd dringt", aldus Taalas.
15 sep 2022:
Ja, het was een hete zomer! ⛱ "Maar dat hadden we vroeger ook, zoals in 1976."
Zie hier de verschillen tussen de zomer van 1976 en 2022 ????
✓ Dit is klimaatverandering!
Bron: Helga van Leur op Twitter op 15 sep 2022
22 aug 2020:
36 wetenschappers trekken aan de bel: 'Pak door in stikstofcrisis' Bron: NOS 22 aug 2022
Volgens Olff was het plan van de twee emeritus hoogleraren een van de aanleidingen om een ingezonden brief naar Trouw te sturen. "Gelukkig is er discussie in de wetenschap, dat is ook de motor waarop wetenschap draait, maar dit lijkt een discussie die erop gericht is om vertraging te creëren", zegt hij. "Innovatie is inderdaad nodig, maar dan van het hele systeem, van hoe we met natuur omgaan, met ons voedselsysteem, met landbouw."
21 aug 2022:
'Ga niet wéér twijfel zaaien: aan die stikstofdoelen valt echt niet te ontkomen' Bron: Trouw 21 aug 2022
"Steeds opnieuw klinkt in de Kamer en in de media twijfel aan de wetenschappelijke basis van het stikstofplan. Han Olff, Wim de Vries en 34 andere wetenschappers leggen nog maar eens uit hoe het zit."
30 jul 2022:
‘Soon it will be unrecognisable’: total climate meltdown cannot be stopped, says expert McGuire in The Guardian 30 jul 2022
“I know a lot of people working in climate science who say one thing in public but a very different thing in private. In confidence, they are all much more scared about the future we face, but they won’t admit that in public. I call this climate appeasement and I believe it only makes things worse. The world needs to know how bad things are going to get before we can hope to start to tackle the crisis.”
As to the reason for the world’s tragically tardy response, McGuire blames a “conspiracy of ignorance, inertia, poor governance, and obfuscation and lies by climate change deniers that has ensured that we have sleepwalked to within less than half a degree of the dangerous 1.5C climate change guardrail. Soon, barring some sort of miracle, we will crash through it.”
Vertaling:
'Binnenkort is het onomkeerbaar': totale klimaatverandering niet meer te stoppen, zegt expert McGuire in The Guardian van 30 jul 2022
"Ik ken veel mensen die werkzaam zijn in de klimaatwetenschap en die in het openbaar één ding zeggen, maar onder vier ogen iets heel anders. In vertrouwen zijn ze allemaal veel banger voor de toekomst die ons te wachten staat, maar in het openbaar zullen ze dat niet toegeven. Ik noem dit klimaat appeasement en ik geloof dat het de zaken alleen maar erger maakt. De wereld moet weten hoe erg het gaat worden voordat we kunnen hopen dat de crisis aangepat wordt."
Wat betreft de reden voor de tragisch trage reactie van de wereld, geeft McGuire de schuld aan een "samenzwering van onwetendheid, inertie, slecht bestuur, en verduistering en leugens door ontkenners van de klimaatverandering, die ervoor hebben gezorgd dat we zijn gaan slaapwandelen tot op minder dan een halve graad van de gevaarlijke 1,5C klimaatverandering vangrail. Binnenkort, als er geen wonder gebeurt, zullen we erdoorheen knallen."
17 jun 2022:
'Klimaatwetenschappers: beperken opwarming aarde gaat mislukken' Bron: NOS 17 jun 2022
"Het is opmerkelijk dat een grote groep vooraanstaande wetenschappers erkent dat de klimaatdoelen onhaalbaar zijn. Sommigen zijn bang dat als de mislukking openlijk wordt erkend, dat zal leiden tot apathie bij beleidsmakers en publiek. Ze vrezen dat extra inspanningen zullen uitblijven."
"Dit laat zien dat er een radicale omwenteling nodig is. Onze leiders zijn van plan meer olie en gas te produceren en doen alsof dat in lijn met Parijs is. Of ze zijn dom, of ze liegen."
Of beide?
29 mei 2022:
'Terwijl de boer zwoegt, verdienen grote bedrijven goud geld aan hun harde werk' Bron: Mac van Dinther in De Volkskrant van 28 mei 2022
"Het gros van het geld dat wordt verdiend in de landbouw gaat naar bedrijven die om de boer heen cirkelen: handelaren in veevoer, slachterijen, producenten van kunstmest en pesticiden. Deze vaak grote ondernemingen lobbyen voor behoud van het huidige landbouwsysteem, want dat is hun verdienmodel."
Wat een huiveringwekkend verhaal.
02 mei 2022:
'Groei is een klimaatkiller en bevordert ons welzijn allang niet meer' Bron: Trouw 02 mei 2022
Laat die economische groei nou achterwege. Het klimaat gaat er kapot van, en ons welzijn lift al jaren niet meer mee, schrijven Gerrit Stegehuis en Crelis Rammelt van Ontgroei.
"Ontgroei, de Nederlandse tak van de internationale degrowth-beweging, pleit ervoor het streven naar economische groei los te laten. Die is namelijk ‘oneconomisch’ geworden: de kwaliteit van leven in het Westen stagneert al jaren, terwijl onze ecologische voetafdruk veel groter werd. De kosten van groei wegen nu zwaarder dan de baten, en zijn ook nog eens onrechtvaardig verdeeld. Door de overconsumptie te verkleinen scheppen we ruimte voor mensen die nu in de knel zitten."
28 apr 2022:
VN: 40 procent van het land op aarde sterk achteruitgegaan. ‘Landdegradatie betekent de dood’ Bron: De Volkskrant van 27 apr 2022
"Meer dan 70 procent van het niet met ijs bedekte land op aarde is inmiddels ontbost of ontgonnen in de menselijke zoektocht naar voedsel (bijna de helft van het land is in gebruik voor landbouw en veeteelt) en naar natuurlijke hulpbronnen, van zand tot olie en gas. Het land heeft daarnaast te lijden van vervuiling, erosie en uitputting."
03 apr 2022:
IPCC komt met nieuw rapport, 'tijd voor oplossingen steeds korter' Bron: Heleen Ekker redacteur Klimaat en Energie bij de NOS 03 apr 2022
"Bij het eerste IPCC-rapport, begin jaren 90, was de hoofdvraag: is er überhaupt een klimaatprobleem? Dat vraagt nu niemand zich meer af. Nu is vooral van belang dat de tijd die er nog is voor oplossingen steeds korter wordt. Als regeringen twintig jaar geleden waren begonnen met klimaatbeleid, had dat ook rustig en weloverwogen geïmplementeerd kunnen worden."
28 feb 2022:
Nieuw klimaatrapport: 'Grote vervuilers stichten brand in ons enige huis' Bron: Heleen Ekker redacteur Klimaat en Energie bij de NOS 28 feb 2022
VN-secretaris-generaal Guterres noemt het nieuwste IPCC-rapport over het klimaat een "atlas van menselijk lijden en een vernietigende aanklacht tegen falend klimaatleiderschap". Volgens hem drijft ongecontroleerde CO2-uitstoot de meest kwetsbaren van de wereld "als een mars van kikkers" richting de vernietiging. Ook richt Guterres zich op grote uitstoters: "De grootste vervuilers ter wereld maken zich schuldig aan brandstichting in ons enige huis."
28 feb 2022:
IPCC: gevolgen klimaatverandering steeds erger; 'nu razendsnel aan de slag' Bron: Heleen Ekker redacteur Klimaat en Energie bij de NOS 28 feb 2022
"Klimaatverandering en het steeds vaker voorkomen van extreem weer hebben ernstiger gevolgen voor mens en natuur dan eerder werd gedacht. Dat concludeert het VN Klimaatpanel IPCC, dat vandaag een rapport presenteert waaraan door honderden wetenschappers is meegewerkt. De wereldwijde effecten zijn nu al ingrijpend en deels onomkeerbaar. De tijd om maatregelen te nemen om nog ernstiger consequenties te voorkomen, raakt snel op."
25 feb 2022:
'Groene groei bestaat niet. Ik ken geen ander politiek verhaal dat zo gevaarlijk onwetenschappelijk is' Bron: Economisch antropoloog Jason Hickel in De Volkskrant van 25 feb 2022
"Het echte probleem is dat groei tot ecologische ineenstorting leidt. Dat wordt al levensbedreigend ruim voordat de grenzen aan de groei in zicht komen."
"Hoe meer een economie groeit, hoe meer energie en grondstoffen ze gebruikt, met alle ecologische verwoesting van dien."
"Kapitalisme is een economisch systeem dat draait om en afhankelijk is van een voortdurend toenemende productie, gesymboliseerd in de groei van het bnp, niet om tegemoet te komen aan reële menselijke behoeften, maar om winst te onttrekken en op te hopen. Dat is het allesoverheersende doel."
Een betoog waar weinig tegen in te brengen lijkt het.
25 feb 2022:
'Vijftig jaar na het rapport van de Club van Rome: wat is de erfenis van De grenzen aan de groei?' Bron: De Volkskrant 25 feb 2022
"In zekere zin zijn we niet veel verder gekomen. Als je aan Dennis Meadows vraagt of hij tijd heeft voor een terugblik op het mede door hem geschreven legendarische rapport 'De grenzen aan de groei' uit 1972, blijkt uit zijn antwoord dat we nogal in kringetjes hebben rondgedraaid, de afgelopen halve eeuw."
10 nov 2021:
'Eindstrijd begonnen in Glasgow: oplossing voor klimaatongelijkheid is nog ver weg' Bron: Ben van Raaij in De Volkskrant van 10 nov 2021
"Deze disbalans tussen rijk en arm bestaat nog steeds. De gemiddelde Nederlander veroorzaakt met zijn huis, auto en vliegvakanties acht keer meer uitstoot dan de gemiddelde Afrikaan, de gemiddelde Amerikaan zelfs 14 keer meer. De rijkste 10 procent van de wereldbevolking (met een jaarinkomen van 55 duizend dollar of meer) is volgens de Verenigde Naties verantwoordelijk voor meer dan de helft van de uitstoot van de afgelopen 25 jaar."
Zo is het maar net.
06 aug 2021:
'Het klimaat dreigt kantelpunten over te gaan' Bron: Interview met hoogleraar Marten Scheffer in De Volkskrant van 06 aug 2021
"In het algemeen zijn klimaatwetenschappers te voorzichtig geweest. Te bang om alarmistisch te zijn."
"Er is een heel sterke lobby geweest om de opwarming van de aarde te bagatelliseren, betaald door 'bedrijven die er baat bij hadden door te gaan met wat ze deden'. Crimineel eigenlijk, als je erop terugkijkt en ziet wat voor schade is er aangericht aan de mensheid. Een misdaad tegen de menselijkheid, wat mij betreft."
"Achteraf kun je zeggen dat die lobby heel effectief is geweest, want wetenschappers zijn zich daardoor extra gaan indekken."
29 jul 2021:
'‘Onmenselijk leed’ dreigt: noodtoestand voor klimaat uitgeroepen' Bron: DeMorgen 29 jul 2021
"De klimaatverandering negeren creëert ‘onnoemelijk lijden’, waarschuwen 14.000 wetenschappers. Nieuw onderzoek toont hoe cruciale elementen voor een stabiele omgeving steeds sneller in het gedrang komen. ‘De wereld moet ingrijpend handelen.’"
16 jul 2021:
'Al in 1990 werd gewaarschuwd voor de toename van extreme neerslag door de klimaatopwarming' Bron: Professor Wim Thiery van de VUB in DeMorgen 16 jul 2021
"Dat rapport werd al geschreven in... 1990. Klimaatwetenschappers hameren hier dus al 30 jaar op omdat we dit kunnen voorspellen door de simpele principes van de fysica en de klimaatmodellen. We hadden vanaf de jaren 90 de uitstoot van CO2 moeten reduceren. Hadden we drie decennia geleden ingegrepen, dan hadden we een traag en geleidelijk ‘dieet’ kunnen volgen."
14 jul 2021:
'Zorgwekkende omslag in Amazone: deel van woud stoot nu meer CO2 uit dan het opneemt' Bron: De Volkskrant 14 jul 2021
"We moeten het Amazonewoud écht beter gaan beschermen."
10 jul 2021:
'Nooit was het zó heet op aarde: 54,4 graden gemeten in Amerikaanse Death Valley' Bron: AD 10 jul 2021
"Nooit eerder werd het op aarde ergens zo warm als in de Amerikaanse staat Californië. In Death Valley werd vrijdagmiddag een temperatuur van 54,4 graden Celsius (130 graden Fahrenheit) gemeten. Een record, volgens deskundigen."
De meting die op 9 juli van dit jaar gedaan is, lijkt zeer betrouwbaar te zijn, vertelt Snoek. "Waardoor dit naar alle waarschijnlijkheid de hoogst gemeten temperatuur ooit op aarde is." Ook de komende dagen blijft het in Death Valley erg warm. "Er is zelfs een kans dat het record zaterdag alweer verbroken wordt."
Toen ik er ooit langs fietste stond er 120 graden Fahrenheit op de teller, 48.88889 graden Celsius. Dat was al zo verschrikkelijk indrukwekkend heet!
05 jul 2021:
'Planbureau: Groot deel boeren moet weg om aan stikstofregels te voldoen' Bron: AD 05 jul 2021
Klinkt logisch, hier de uitleg in het item waar het AD naar verwijst:
'Waarom heeft Nederland een stikstofprobleem?' Bron: Universiteit van Nederland 18 sep 2019.
Prof. dr. ing. Jan Willem Erisman (Vrije Universiteit) legt het aan je uit. Hij legt met name het verschil uit tussen stikstof die niet reactief is, die gewoon in de lucht zit (voor 78%) en stikstof die wel reactief is. Die laatste is volgens hem zeer schadelijk voor mens en milieu en vandaar zijn conclusie: "Groot deel boeren moet weg om aan stikstofregels te voldoen".
28 jun 2021:
'Combinatie van langdurige hitte en vochtigheid zal veel slachtoffers maken, vergelijkbaar met corona’ Bron: AD 27 jun 2021
"Het vierduizend pagina’s tellende stuk van het internationaal klimaatpanel IPCC van de Verenigde Naties wordt in februari 2022 officieel gepubliceerd. Een concept is begin dit jaar toegestuurd aan 195 regeringen en aan internationale experts. Aan het eind van dit jaar zouden deelnemers aan de grote VN-klimaatconferentie in Glasgow ervan kennis kunnen nemen maar deze week heeft het Franse persbureau AFP al een gelekte versie wereldkundig gemaakt. Het IPCC wil daarop niet reageren, zo heeft het laten weten."
"De gevolgen van klimaatverandering (droogte, honger, ziektes) lijken nog wat heftiger uit te vallen dan al werd gevreesd. De ambitie de mondiale temperatuurstijging onder de twee graden te houden blijkt onhaalbaar. Drie graden erbij is nu waarschijnlijker en dat zal snel een grote impact hebben."
23 jun 2021:
'IPCC steps up warning on climate tipping points in leaked draft report' Bron: The Guardian 23 jun 2021
"Climate scientists are increasingly concerned that global heating will trigger tipping points in Earth’s natural systems, which will lead to widespread and possibly irrevocable disaster, unless action is taken urgently."
"The impacts are likely to be much closer than most people realise, a a draft report from the world’s leading climate scientists suggests, and will fundamentally reshape life in the coming decades even if greenhouse gas emissions are brought under some control."
14 jun 2021:
'Help de boer, begin in formatie met inkrimpen veestapel' Bron: Opinie Anne Holhorst, bioloog, vicevoorzitter en manager campagneteam van Wakker Dier in Het Parool van 14 jun 2021
"Vijfhonderd miljoen. Dat is het astronomische aantal dieren dat jaarlijks in de Nederlandse vee-industrie wordt gehouden. Hun mest klotst tegen de plinten en dat zorgt al decennialang voor hoofdpijndossiers. Denk aan de stikstofcrisis en het niet halen van doelstellingen uit het Klimaatakkoord. En dan heb ik het nog niet eens over het leed dat gepaard gaat met het houden van zoveel dieren."
"Hoewel de problemen gigantisch zijn, richtte het overheidsbeleid zich tot nu toe op pappen en nathouden. Ook in de dikke regeerakkoorden van Rutte I, II en III werd geen woord vuil gemaakt aan de veel te grote veestapel."
21 mei 2021:
'Aan het einde van het dinotijdperk stierf zoetwaterleven massaal uit – nu is het drie keer zo erg' Bron: Nieuws Wetenschap De Volkskrant 21 mei 2021
"Soorten sterven nu drie keer sneller uit dan tijdens de laatste massaextinctie die plaatsvond aan het eind van het Krijt, 66 miljoen jaar geleden. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van de Universiteit Gießen in samenwerking met Naturalis in Leiden."
Mooier kunnen we het helaas niet vertellen.
18 mei 2021:
Op 18 mei 2021 konden we nog in de media lezen dat het IEA, het International Energieagentschap een baanbrekende stap zou hebben gezet:
'Nu stoppen met zoeken naar olie en gas, anders is 1,5 graad opwarming een utopie, zegt energieagentschap' Bron: Bard van de Wijer in De Volkskrant van 18 mei 2021
"De conclusies van een dinsdag verschenen rapport van het Internationale Energieagentschap IEA laten weinig ruimte voor twijfel: we kunnen opmaken wat er aan fossiel in de kelders ligt, daarna moeten wind, zon en in mindere mate kernenergie de wereldwijde energievoorziening hebben overgenomen."
In De Volkskrant wordt niet vermeld, dat het aandeel biomassa in het rapport toeneemt.
We lezen ook:
"Goed nieuws is er ook: de reusachtige investeringen leveren banen en economische groei op, stelt het energieagentschap."
Is dat goed nieuws? Ook hier geldt hetzelfde als wat hiervoor aan de orde kwam: wat zijn de consequenties?
Het IEA ziet in hun Roadmap 'Figure 2.5 Total energy supply in the NZE' een fors aandeel biomassa, een stuk groter dan nu en het blijkt zelfs, na zonne-energie, op plek twee uit te komen, met zo rond de twintig procent. Biomassa wordt ook hier weer niet meegerekend als CO2 uitstoot en domweg gezien als alternatieve energiebron. Daarnaast wordt in het rapport voor 2050 uitgegaan van een aandeel kernenergie. De Roadmap gaat uit van een daling van acht procent in het totale energieverbruik in 2050 vergeleken bij nu. Op grond van die veronderstellingen en keuzes zou dat kunnen resulteren in behoud van economische groei. Dat dus met gebruik van kern- en bio-energie. Stoppen we met de stook van biomassa, dan leidt dat alleen al tot een economische krimp van zo'n vijftien tot twintig procent, ondanks die voorspelde daling van het totale energieverbruik met zo'n acht procent.
Willen we onze natuur en biodiversiteit sparen bij een energietransitie dan lijkt een krimp van de economie toch onontkoombaar.
Is daar overigens zoveel mis mee?
14 jan 2021:
'Planeet wacht ‘verschrikkelijke toekomst’ als de mens niet sneller in actie komt' Bron: Trouw 14 jan 2021
Deze alarmkreet komt van een groep wetenschappers, vooral ecologen en biologen van onder meer Stanford University in de VS.
"Om vernietiging van ecosystemen en leefomgeving tegen te gaan is in ieder geval noodzakelijk dat het kapitalisme op de schop gaat. Gooi voortdurende economische groei overboord, zet een hoge prijs op vervuiling, beperk de macht van grote bedrijven en breng het gebruik van fossiele brandstoffen zo snel mogelijk naar nul, is het advies."
23 okt 2020:
'De landbouw in Brussel heeft een lobby die als een tijgerin met welpen de belangen verdedigt' Bron: Column Sheila Sitalsing in De Volkskrant van 23 okt 2020
"Het Europees Parlement stemde vóór. Niet iedereen uiteraard. De christendemocraten natuurlijk wel, namens het CDA zit daar Annie Schreijer-Pierik, de generaal van het boerenverdedigingsfront."
22 okt 2020:
'Van vergroening van de Europese landbouw komt niets terecht, waarschuwt Europarlementariër Bas Eickhout' Bron: Marc van Dinther Interview met Europarlementariër Bas Eickhout in De Volkskrant van 22 okt 2020
"Verdomme, hebben ze het weer geflikt, dacht GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout (44) deze week: is de Brusselse landbouwlobby er toch in geslaagd de discussie over het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) naar zich toe te trekken. Met als gevolg dat er van vergroening van de Europese landbouw ook de komende jaren niets terecht zal komen, voorspelt Eickhout."
23 sep 2020:
'Veeteelt in Europa is slechter voor klimaat dan alle auto's samen' Bron: AD 23 sep 2020
"Volgens Greenpeace Europe blijkt dat onder meer uit een analyse van de Verenigde Naties. De jaarlijkse uitstoot van de veeteelt is volgens de milieubeweging tussen 2007 en 2018 met 39 miljoen ton CO2, oftewel 6 procent, gestegen. Dat is het equivalent van een toename van 8,4 miljoen auto's op de Europese wegen, aldus Greenpeace."
15 sep 2020:
'VN-rapport: om massaal uitsterven van soorten te voorkomen moet het roer op alle fronten om' Bron: De Volkskrant van 15 sep 2020
"Die mislukking reikt verder dan biodiversiteit alleen. Zij vermindert ook de kansen dat de ontwikkelings- en klimaatdoelen worden gehaald. Zo is biodiversiteitsbehoud cruciaal voor het realiseren van voedselzekerheid of schoon drinkwater voor iedereen. En een derde van de CO2-reductie die nodig is om de opwarming tot 1,5 graad te beperken wordt bereikt door het beschermen en herstellen van bossen en andere natuurlijke systemen."
12 sep 2020:
'Ruimtetekort in Nederland: minister gaat weer meebeslissen' Bron: NOS 12 sep 2020
"Als alle groeiplannen zo blijven zoals ze nu zijn bedacht, is er volgens planologen straks 10 procent meer ruimte nodig. Ruimte die er eigenlijk niet is, want nu al wordt elk stukje van Nederland gebruikt."
De aangewezen sector die én de ruimte én het milieu fors ontziet door krimp is de landbouw/bio-industrie. Je hoeft geen boer te zijn om dat te kunnen snappen. ("Wiskunde is niet moeilijk") Waar het om milieu (CO2 etc.) en ruimte gaat, is er 'Natuurlijk!' niks mis mee om ook die andere sectoren (Transport en Logistiek, Bouw en Bedrijventerreinen bijvoorbeeld) kritisch aan te pakken. Het zet alleen procentueel minder zoden aan de dijk.
06 aug 2020:
'Met zuivel en vlees exporteren we ook ons schaarse grondwater' Bron: Ecohydroloog Flip Witte in De Volkskrant van 06 aug 2020
"Boeren klagen over droogte, maar zijn zelf de belangrijkste boosdoener, stelt ecohydroloog Flip Witte. Ze willen water te snel afvoeren in het voorjaar en pompen het op als er schaarste is in de zomer. 'Verdroging is het gevolg van onze behoefte om nummer twee in de wereld te blijven in landbouwexport'."
Allemaal met eigen observatie vast te stellen dat zijn betoog klopt.
28 mei 2020:
Nederland investeerde elf miljard tevergeefs in de natuur. 'Er moet iets rigoureus veranderen' Bron: Trouw 28 mei 2020
"De 2 miljard euro subsidie die boeren sinds 2014 voor vergroening hebben ontvangen, draagt zelden bij aan het verbeteren van de biodiversiteit."
"Maar diezelfde boeren planten vrijwel nooit een rij bomen of struiken. In plaats daarvan kiest het merendeel voor generieke gewassen, zoals Engels en Italiaans raaigras, met een 'geringe ecologische meerwaarde', staat in een recent monitoringsrapport van WUR."
27 mei 2020:
'Geen verbod op vossenjacht met lichtbakken in beschermingsgebieden' Bron: RTV Drenthe 27 mei 2020
"Door de steeds grootschaliger en intensievere manier van veeteelt en akkerbouw zijn er geen schuil- en broedplaatsen meer voor akker- en weidevogels."
Zo kun je de 'overlast' van Ganzen natuurlijk ook verklaren. Als je een monocultuur van raaigras aanlegt, waar verder niets groeit of bloeit en dit gras is het lievelingskostje van Ganzen, dan is een plus een gewoon twee.
De werkelijkheid van de bio-industrie is de omgekeerde wereld van die welke ons wordt voorgespiegeld door onze regering, de jagers en de boerenlobby.
19 mei 2020:
'Hoe de natuur zelf het klimaat kan redden' Bron: De Volkskrant van 19 mei 2020
"Volgens een coalitie van natuurorganisaties is er een veel betere manier om het klimaat en de natuur te redden: gebruik maken van de natuur zelf, door het beschermen en herstellen van ecosystemen, 'nature based solutions'."
"Vraag is natuurlijk waarom al dit laaghangend fruit niet allang wordt geoogst. Wellicht omdat politiek en bedrijfsleven zich blindstaren op het terugdringen van CO2-emissies via technische oplossingen, mogelijk omdat daar het meest aan te verdienen is. Vandaar dat natuurorganisaties er zo op gebrand waren dat natuurherstel een integraal onderdeel wordt van de Green Deal."
Het simpele antwoord luidt dat alle maatregelen die geen geld kosten en economisch geen rendement opleveren bij de aanhangers van het neoliberalisme zinloos zijn. Bij hen draait alles om groei en rendement. De natuur haar eigen gang laten gaan past dus niet in dat denken.
15 mei 2020:
'Onze cultuur neemt veel meer dan ze teruggeeft' Bron: Schrijver Paul Kingsnorth in De Volkskrant van 15 mei 2020
"Tuinieren is een aanval op de grondslag van het kapitalisme".
Zeker zoals Paul Kingsnorth tuiniert, want op zijn manier tuinieren levert geen economisch rendement op.
08 mei 2020:
En toch heeft Michael Moore een punt met 'Planet of the Humans' Bron: Hoogleraar transitie Jan Rotmans van de Erasmus Universiteit Rotterdam in Trouw op 08 mei 2020.
"Michael Moore legt pijnlijk bloot dat onbeperkte groei op een eindige planeet niet mogelijk is."
"Het klimaatprobleem oplossen op hyperkapitalistische wijze is een valkuil, en daar wijst Michael Moore op."
20 mrt 2020:
'De coronacrisis als generale repetitie voor de klimaatcrisis die komt' Bron: Johan Rockström van het Duitse Potsdam Institute for Climate Impact Research in De Volkskrant van 20 mrt 2020
Eén ding is zeker: de wereldwijde disruptie is nog niets vergeleken met wat de gecombineerde klimaat- en biodiversiteitscrisis teweeg gaat brengen. "We aarzelen het te zeggen, omdat we niet willen profiteren van de angst van mensen", zegt Rockström, "maar dat wordt een nog veel ingrijpender crisis dan deze." In die zin is deze pandemie een generale repetitie van wat komt.
09 mrt 2020:
'Wetenschappers: Stop natuurvernietiging door landbouwbeleid EU' Bron: Vogelbescherming Nederland 09 mrt 2020
"Meer dan 3600 wetenschappers wijzen er terecht op dat het voorstel van de Commissie een recept is voor een ramp."
18 feb 2020:
'RUG en Wageningen werken samen aan 'schone' landbouw' Bron: UK 18 feb 2020
"De universiteiten willen daarbij samenwerken met partijen als Friesland Campina, A-ware, Avebe, Cosun, Agrifirm, Staatsbosbeheer, Waterschappen, Natuurmonumenten, Boerennatuur en LTO in Noord-Nederland."
"Wetenschap zou onafhankelijk en transparant moeten zijn", zegt Hilde-Anna de Vries van Greenpeace in De Volkskrant van 20 feb 2020
Zie hierover ook: 'De universiteit als megastal' Bron: De Correspondent
20 jan 2020:
'Live export: animals at risk in giant global industry' Bron: The Guardian 20 jan 2020
"More demand for meat sets nearly 2 billion farm animals on the move a year despite concerns about poor transport conditions and inhumane slaughter"
Met Nederland als cynische koploper, lees maar eens verder bij Wakker Dier.
20 dec 2019:
'Staat verliest Urgenda-zaak bij Hoge Raad en moet extra CO2-maatregelen nemen' Bron: AD 20 dec 2019
"Het gerechtshof ging daarin mee en oordeelde dat de klimaatverandering zo gevaarlijk is dat de staat conform het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens de zorgplicht heeft om burgers ertegen te beschermen."
01 nov 2019:
'Planbureau slaat alarm: kabinet haalt klimaatdoelen niet' Bron: AD 01 nov 2019
"Het kabinet waagt de gok om het vonnis niet te halen en zet zo onze toekomst op het spel. Om zeker te weten dat aan het vonnis wordt voldaan, is veel meer nodig: meer boeren met minder vee, het verlagen van de maximumsnelheid en de miljarden aan biomassa-subsidies schrappen en gebruiken om kolencentrales te sluiten”, stellen de milieuclubs (Greenpeace en Milieudefensie).
"In reactie op het tegenvallende nieuws over de CO2-reductie heeft Wiebes gezegd dat het kabinet ‘inzet’ op extra maatregelen die ‘particulieren en bedrijven’ moeten ‘verleiden’ om meer te doen voor het klimaat."
24 jul 2019:
'Duidelijker wordt het niet: de klimaatverandering van nu is echt uniek'. Bron: Maarten Keulemans in De Volkskrant van 24 jul 2019.
"Twijfelen of de mens het klimaat wel opwarmt, is nu toch echt een achterhoedegevecht geworden. Een reeks nieuwe analyses, gelijktijdig gepubliceerd in Nature en Nature Geoscience, laat geen spaan heel van het argument dat klimaatverandering van alle tijden is en dus ook best een natuurlijke oorzaak kan hebben. De huidige opwarming verloopt namelijk totaal anders."
17 jul 2019:
'Oplossing stikstofprobleem is heel simpel: de veestapel inkrimpen' Bron: NOS 17 jul 2019
"Het is heel simpel: we moeten de veestapel aanzienlijk inkrimpen", stelt Frank Berendse, emeritus hoogleraar ecologie. "Want daar komt het meeste stikstof vandaan."
07 mei 2019:
Natuur in rap tempo achteruit: ‘We breken de fundering van ons bestaan af’ Bron: AD van 07 mei 2019
"Van de naar schatting acht miljoen plant- en diersoorten op aarde, worden er ongeveer een miljoen met uitsterven bedreigd."
"Het gisteren gepubliceerde rapport van VN-natuurorganisatie IPBES wordt beschouwd als hét nieuwe wetenschappelijke naslagwerk voor de staat van de natuur. 150 wetenschappers uit vijftig landen hebben drie jaar gewerkt aan het 1800 pagina’s tellende document. Daarvoor analyseerden zij 15.000 bronnen."
02 mrt 2019:
‘Onze omgeving wordt kaal gekapt, zonder dat we weten of er iets voor terugkomt’ Bron: De Monitor 02 mrt 2019
"Hoe zit dat dan op de Lemelerberg? In het beheerplan, waarin de voorgenomen kap is onderbouwd, komt het woord CO2 niet één keer voor."
Onbegrijpelijk toch?
25 feb 2019:
'Klik op de kaart: hoe is het gesteld met het bos in jouw buurt?' Bron: De Monitor van 25 feb 2019
"Nederland heeft volgens Global Forrest Watch tussen 2001 en 2017 gemiddeld 21.000 hectare bosbedekking verloren."
23 jan 2019:
'Hoogleraar natuurbeheer: Deltaplan negeert de grootste sleutelproblemen op het Nederlandse platteland' Bron: De Volkskrant 23 jan 2019
"Een schone landbouw is haalbaar met stevig fiscaal beleid, niet met polderprietpraat, stelt Frank Berendse."
"Bij professionele organisaties als Natuurmonumenten en Wereldnatuurfonds is er alle reden om de wenkbrauwen te fronsen. Jarenlang hebben deze organisaties weggekeken van de grote problemen op het Nederlandse platteland en zelfs nu weigert men om zich hard te maken voor echte oplossingen."
Emeritus hoogleraar van de WUR Frans Berendse verwijst in zijn betoog naar het 'Deltaplan Biodiversiteitsherstel' en 'Samen voor Biodiversiteit'.
07 nov 2018:
'We zijn niet geïnteresseerd in de redding van de aarde, maar in de redding van onze eigen arrogantie' Bron: Richard Powers in DeMorgen van 07 nov 2018
“Er heerst een agressieve technofiele cultuur die mensen ertoe verleidt te denken dat ze voor eeuwig zullen leven.” legt hij uit. “Ofwel letterlijk, omdat we in de toekomst het verouderingsproces zullen kunnen stilleggen, of alleen als bewustzijn, geüpload in de cloud. Het is de hoogtempel van de menselijke hybris en het menselijk exceptionalisme, het idee dat de mens los en boven de rest van de natuur staat."
“Er bestaat een technologie die ons van koolstofdioxide kan verlossen en niet echt veel innovatie vergt. Bossen, noemen we die."
Precies dat is wat ik hierboven trachtte te verwoorden.
06 aug 2018:
'Trajectories of the Earth System in the Anthropocene' Bron: PNAS Physical Sciences 06 aug 2018
Wie het bijbehorende kaartje bekijkt zou genoeg moeten weten.
28 apr 2018:
'Zonder insecten overleven we niet - en binnen tien, twintig jaar is het crisis' Bron: Trouw 28 apr 2018 (leesadvies: zet de borrel vast klaar)
"Dode lichamen zullen veel langer blijven liggen als er geen vliegenlarven en aaskevers meer zijn om die te verteren. Dode bomen zullen eindeloos lang blijven staan. Het landschap wordt een composthoop die slecht rot en waarin ziekteverwekkende bacteriën gedijen. Dat klinkt als een aflevering van 'The Walking Dead', ik weet het. Maar het is plausibel."
04 apr 2018:
'Er moet een einde komen aan veehouderij die onvoldoende rekening houdt met het klimaat om maar iedereen aan een boterham te helpen' Pieter Hotse Smit interviewt Krijn Poppe in De Volkskrant van 04 apr 2018.
"Landbouw in cijfers:
100 miljoen kippen, 13 miljoen varkens, 4 miljoen runderen, 1 miljoen schapen en een half miljoen geiten stoten in Nederland samen een hoeveelheid broeikasgassen uit die overeenkomt met 18 mton (megaton, een miljoen ton) CO2. Met de huidige stand van de techniek is dit naar verwachting in 2050 teruggebracht naar 10 mton CO2, evenveel als het totale emissiebudget dat Nederland binnen de afspraken van het klimaatakkoord van Parijs (95 procent lagere uitstoot dan in 1990) dan nog heeft. Op dit moment is de totale uitstoot van Nederland 195 mton."
Stoppen met de veeteelt lijkt de simpelste en meest efficiënte oplossing. De rest zijn gewoon lapmiddelen en schijnoplossingen. Wanneer zegt iemand nu gewoon eens hardop wat er eigenlijk gezegd moet worden: "Er moet een einde komen aan de veehouderij"? Nou ja, gelukkig is er een politica die dat wel regelmatig zegt in de Tweede Kamer.
18 nov 2017:
'Nasa map of Earth's seasons over 20 years highlights climate change'.
06 jul 2016:
'De planeet gaat ten onder – dankzij de mens
Welkom in het Antropoceen' Bron: De Groene Amsterdammer 06 jul 2016
"De boodschap, die ongetwijfeld de aantrekkingskracht verklaart, is dat de planeet ons niet nodig heeft. Sterker nog: de aarde zal floreren zonder ons. Verlost van het juk van de mens bloeit de natuur. Het filmpje herinnert ons eraan dat wij te gast zijn op aarde, en ook nog eens een gast die pas zeer recent is gearriveerd. Het ademt het denkbeeld van klassieke geologen dat de mens, ondanks al zijn kennis en kunde, een vergankelijk wezen is, dat veel langer niet dan wel heeft bestaan."
Voetnoten:
[1]World map of countries by ecological deficit
[2]De Voetafdruk
[3]Justdiggit